সাহিত্য বুলিলে আমাৰ সকলোৰে মনলৈ স্বাভাৱিকতে কবিতা , গল্প , নাটক আদিৰ কথাই মনলে আহে ; যদিও বহুবছৰ পূৰ্বৰ পৰা অথাৎ লিপি উদ্ভৱ হোৱাৰ পূৰ্বৰে পৰা জনসাধাৰণৰ মাজত আন এক প্ৰকাৰৰ সাহিত্যই জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল , এই সাহিত্য বিধ হ’ল লোক সাহিত্য । লোক সাহিত্য পৰম্পৰাগতভাৱে মানুহৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত সাহিত্য । মানুহৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত হোৱাৰ বাবে এইবিধ সাহিত্যক জনসাহিত্য বা মৌখিক সাহিত্য বুলি কোৱা হয় । এইবিধ সাহিত্যতো লিখিত সাহিত্যৰ দৰে মানৱ জীৱনৰ সুখ-দুখ , হাঁহি-কান্দোন , আশা- নিৰাশা, প্ৰাপ্তি – অপ্ৰাপ্তি আদিৰ বিভিন্ন অনুভূতিবোৰ প্ৰকাশ হোৱা দেখা যায় ।
লিখিত সাহিত্যৰ দৰে মৌখিক সাহিত্য বা লোক সাহিত্যকো বিষয়বস্তু অনুসৰি তিনিটা প্ৰধান ভাগত ভাগ কৰা হয় , সেইকেইটা হৈছে : ক) লোক গীত খ) ফকৰা- যোজনা , সাঁথৰ- পটন্তৰ গ) সাধুকথা ।
সাধু কথা হৈছে চহা লোকৰ মুখ বাগৰি অহা কিছুমান লোক কথা । ই হ’ল লোক মনে লোক সমাজৰ অৱসৰ বিনোদন আৰু নীতি শিক্ষাৰ বাবে স্বতঃ স্ফুৰ্তভাৱে প্ৰকাশ কৰা কল্পনা বা বাস্তৱ জীৱনৰ মনে সজা লৌকিক বা অলৌকিক কাহিনীৰ সামাহাৰ । ইয়াৰ লিখিত ৰূপ নাই , পৰম্পৰাগতভাৱে বাস্তৱ বা অবাস্তৱ মনে সজা লোক কথা। সাধু কথাৰ স্থিৰ ৰূপ নাই , সাধু কওঁতাজনে নিজৰ অভিৰুচি আৰু সামৰ্থ অনুসাৰে বৰ্ণাই যায় ।
সাহিত্যৰ দৃষ্টি কোণেৰে চাবলৈ গ’লে ই এক সৃষ্টিশীল সাহিত্য । ইয়াত গল্প , উপন্যাসৰ দৰে কাহিনী চৰিত্ৰ লেখকৰ মৌলিকতা আটাইবোৰ উপাদান পৰিলক্ষিত হ’য় । যিদৰে সাহিত্যই সমাজ পৰিবৰ্তনত মুখ্য ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে ঠিক তেনেদৰে সাধুকথাৰ মাজতো আমি সমাজ পৰিবৰ্তনৰ নীতি শিক্ষাৰ পাঠ পাওঁ ।
চম্পাৱতী সাধুটিত এখন সহজ সৰল ঘৰুৱা চিত্ৰক সাহিত্যৰথী লক্ষ্ণীনাথ বেজবৰুৱাই দেৱে নিৰূপন কৰিছে । আৰু সেই সময়ৰ সমাজ ব্যৱস্থাত থকা কিছুমান কু-ব্যৱস্থাৰ কথা উল্লেখ কৰিছে । যেনে এজনী নাৰী অতি আদৰৰ আন এজনীক অত্যাচাৰ কৰা। প্ৰত্যক্ষভাৱে কবলৈ গ’লে নাৰীৰ ওপৰত কৰা অত্যাচাৰ এই সাধুটিত ফুটি উঠিছে। চম্পাৱতীৰ মাতৃ এলাগীক , লাগী আৰু সদাগৰে কৰা অত্যাচাৰ আকৌ অজগৰ ৰূপী দেৱতাৰ মাতৃ অথাৎ শাহুৱেক স্বৰূপা ৰাক্ষসীয়ে চম্পাৱতীক নানা ধৰণৰ নিৰ্যাতন কৰা । চম্পাৱতীক মাৰিবলৈ পৰিকল্পনা কৰা ,গিৰীয়েকৰ পৰা ছবছৰ আঁতৰত ৰখা ইত্যাদি । এই সাধুটিৰ জৰিয়তে লক্ষ্ণীনাথ বেজবৰুৱাই উল্লেখ কৰা সমাজ জীৱন ব্যৱস্থাৰ কিছুনীতি বৰ্তমান সমাজ ব্যৱস্থাৰ বাবে গ্ৰহণীয় নহয় বা শুনিবলৈ অপ্ৰিয়ভাজন । যেনে: প্ৰতিশ্ৰুতি দি কৰো বাসনাৰ প্ৰতি কেৰেপ নকৰা অথাৎ চম্পাৱতীৰ মনৰ কথা নজনাকৈ সদাগৰে অজগৰৰূপী দেৱতালৈ বিৱাহ কৰোৱা কাৰ্য ।
এই সাধুটোৰ জৰিয়তে লেখকে এই কথা সুন্দৰভাৱে প্ৰস্ফূতিত কৰি তুলিছে যে আনৰ অপকাৰ কৰিবলৈ পৰিকল্পনা কৰা লোকৰ কেতিয়াও উন্নতি সাধন নহয় বৰঞ্চ নিজৰ অপকাৰ হয় । অথাৎ মাহীমাক লাগী আৰু শাহুৱেকে চম্পাৱতীক বিভিন্ন প্ৰকাৰে ক্ষতি বা অপকাৰৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল যদিওঁ চম্পাৱতীক একো অপকাৰ কৰিব নোৱাৰিলে বৰঞ্চ সিহঁতৰ হে অপকাৰৰ সাধিত হ’ল । দ্বিতীয় আনৰ উন্নতি দেখিব নোৱাৰি জ্ব্লি মৰা অথাৎ লাগীয়ে এলাগী আৰু চম্পাৱতীৰ উন্নতি দেখিব নোৱাৰি বিভিন্ন ধৰণে অত্যাচাৰ / অপকাৰ কৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰা কাৰ্য । সৎ লোকৰ বাবে সফলতাৰ ফলাফলো সৎ হয় । আৰু আগগুৰি নাভাবি আনৰ কথাত ভুল গৈ নিজৰ বিপদ সংকূল পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰা । অথাৎ বুঢ়ী জনীৰ কথাৰ মেৰপাকত পৰি চম্পাৱতীয়ে নিজৰ বিপদ সংকূল পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰা কাৰ্য অথবা ঘটনা ।
এই সাধুটিৰ জৰিয়তে লক্ষ্ণীনাথ বেজবৰুৱাই বিভিন্ন ধৰণে পাঠকক আমোদ দিয়াৰ লগতে বিভিন্ন ফকৰা যোজনাৰ লগত মিলি যোৱাকৈ সাধুটি বিশেষভাৱে সৃষ্টি কৰিছে । আৰু বিভিন্ন নীতিশিক্ষাওঁ এই সাধুটিৰ জৰিয়তে পোৱা গৈছে ।
মানস প্ৰতীম কলিতা,
তৃতীয় ষান্মাষিক,
যোগাযোগ তথা সাংবাদিকতা বিভাগ
No comments:
Post a Comment